Нидерландия Украина азаматтарына арналған жаңа мәртебе ұсынуда

Нидерландия үкіметі Еуропаның уақытша қорғау бағдарламасы аяқталғаннан кейін Украина азаматтарына арналған арнайы мәртебе құруды ұсынды. 2022 жылы ЕО іске қосқан бұл бағдарлама украиналықтарға ЕО елдерінде тұру, әлеуметтік қолдау алу, медицинаға қол жеткізу және жұмысқа орналасу құқығын береді. Оның мерзімі 2027 жылдың наурызында аяқталады, және елдер қазірдің өзінде келесі қадамдарды талқылай бастады.

Нидерландия бастамасы украиналықтардың елде болу шарттарын айтарлықтай өзгертуді көздейді. Жоспарға сәйкес, уақытша қорғау бағдарламасы аяқталғаннан кейін украиналық азаматтар елде қалуы мүмкін, бірақ жаңа талаптармен. Ең басты айырмашылық — тұрғын үйді, медициналық сақтандыруды және басқа да міндетті шығындарды өз бетінше төлеу міндеті. Осылайша, үкімет соңғы жылдары жәрдемақы алушылар санының өсуіне байланысты айтарлықтай артқан бюджет жүктемесін азайтуды көздейді.

Нидерландия билігінің мәлімдеуінше, жаңа жүйе «өтпелі» болуы тиіс және жұмыс істейтін украиналықтарға шектеулі құқықтар бере отырып, әлеуметтік қолдау шығындарын біртіндеп қысқартуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар мәртебе тек қақтығыс аяқталған жағдайда және Украинада «тұрақты қауіпсіздік» қамтамасыз етілсе ғана беріледі. Бұл Нидерландия әскери әрекеттер жалғасса кеңейтілген қорғауды сақтауды жоспарламайтынын білдіреді.

Ұсыныс Нидерландияда украиналықтардың ағымының тұрғын үй нарығына, денсаулық сақтау жүйесіне және бюджетке әсері туралы жалғасып жатқан пікірталастармен байланысты. Соңғы деректер бойынша, елде 100 мыңнан астам украиналық тұрады, олардың көбісі субсидияланған тұрғын үй мен медициналық қызметтерді пайдаланады. Бюджеттік қысқартулар жағдайында үкімет қазіргі деңгейдегі қолдауды «шексіз сақтауға болмайтынын» айтып, тәсілді қайта қарау қажет екенін алға тартады.

Парламенттік коалиция өкілдері жаңа жүйе жұмыс істейтін украиналықтарға заңды мәртебені сақтауға мүмкіндік беретінін, бірақ мемлекет ресурстарына артық қысым жасамайтынын айтады. Ал өзін-өзі қамтамасыз ете алмайтындар қорғау бағдарламасы аяқталғаннан кейін елден кетуге мәжбүр болуы мүмкін. Сонымен қатар Нидерландия табыс деңгейіне, жұмыспен қамтылуына және жеке баспанасының немесе ұзақ мерзімді жалдау келісімінің болуына қатысты қатаң критерийлер енгізу мүмкіндігін талқылауда.

Адам құқықтарын қорғау ұйымдары ұсынысқа алаңдаушылық білдірді. Олардың айтуынша, жаңа жүйе интеграцияланған және тұрақты жұмысы бар украиналықтарды да елден кетуге мәжбүр етеді. Сарапшылардың пікірінше, бастама құқықтық анық еместік тудырады, өйткені жаңа мәртебе иелеріне қандай құқықтар берілетіні және қандай міндеттер жүктелетіні белгісіз.

Өз кезегінде Нидерландия оппозициялық партиялары үкімет шығындарды азайту және әлеуметтік инфрақұрылымға түсетін қысымды төмендету үшін украиналықтарды «жұмсақ түрде қайтаруға ынталандырып отыр» деп мәлімдейді. Бірқатар парламенттік фракциялар мұндай тәсіл ел ішінде де, Еуропаның босқындар саясаты аясында да шиеленіс тудыруы мүмкін екенін атап өтеді.

Қазіргі уақытта бастама бойынша талқылаулар жалғасуда, ал түпкілікті шешім Еуропалық комиссиямен және ЕО мүшелерімен консультациялардан кейін қабылданады. Бірқатар мемлекеттер толық көлемдегі әлеуметтік қолдауды сақтамай, украиналықтардың ұзақ мерзімді болу моделін құруға бағытталған осындай шараларды қарастырып жатыр.

Нидерландияға заңнамалық негіздерді қалыптастыру, украиналықтардың алатын құқықтарының көлемін анықтау және мәртебені қандай жағдайда ұзарту немесе тоқтату керектігін белгілеу міндеті тұр. Билік жаңа тәсіл «гуманизм мен бюджеттік тұрақтылық арасындағы теңгерім» болуы тиіс екенін атап өтті.

Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.