Спутниктік суреттер Ирандағы Талакан 2 нысанындағы белсенділікті анықтады
Иранда ел астанасынан шамамен отыз шақырым жердегі Парчин әскери кешенінде орналасқан Талакан 2 нысанында жұмыстардың айтарлықтай жандануы тіркелді. Жаңа спутниктік суреттер инфрақұрылым элементтерін жеделдетілген қарқынмен салу және қайта құру әрекеттерін көрсетеді. Нысан Ирандағы ең құпия аймақтардың бірі саналады және бұрын мың тоғыз жүз тоқсан тоғыз бен екі мың үшінші жылдар аралығында жүргізілген АМАД жобасында маңызды рөл атқарған. Жоба әлеуетті әскери қолдануға ие технологияларды зерттеумен байланысты болған. Бағдарлама аяқталғаннан кейін нысан негізінен белсенділіксіз қалып, шектеулі түрде ғана пайдаланылды. Халықаралық құрылымдар ұзақ уақыт бойы алаңдағы белсенділік деңгейі төмен болғанын растаған.
Халықаралық атом энергиясы агенттігі бұған дейін Иран екі мыңыншы жылдардың басында ядролық қару компоненттерін әзірлеумен байланысты қызметін тоқтатқаннан кейін нысанда кең ауқымды зерттеулердің белгілері байқалмағанын хабарлаған. Алайда кейде ресми түрде расталмаған жергілікті жұмыстар туралы ақпараттар пайда болатын. Жағдай жаңа спутниктік деректер жарияланғаннан кейін өзгерді. Суреттер кешеннің бірнеше бөлігінде құрылыс жүргізіліп жатқанын көрсетеді. Онда жер қазу жұмыстары, қорғаныс құрылымдарын тұрғызу және жаңа инженерлік элементтерді орнату анық көрінеді. Бақылаушылардың айтуынша, бұл өзгерістер зерттеу инфрақұрылымын кеңейтуге дайындықты білдіреді.
Шамамен отыз екіге он екі метрлік жарылысқа төзімді үлкен камераның құрылысы таратпау саласының мамандарының назарын аударды. Мұндай құрылымдар жоғары энергиялы сынақтар үшін пайдаланылады. Оған ядролық материал қолданбай имплозиялық жүйелер мен жарылғыш құрылғыларды сынау кіреді. Мұндай камералар күрделі зерттеу бағдарламаларының бастапқы кезеңдерінде қажет болатын суық сынақтар жүргізуге мүмкіндік береді. Мұндай жабдық қауіпсіздік талаптарының жоғары деңгейін қажет етеді және жоғары қысымға төтеп бере алатын қорғаныс тосқауылдарын орнатуды талап етеді. Жүріп жатқан жұмыстар нысанның жаңа функционалдық мақсатқа ие болатынын көрсетеді.
АМАД жобасы кезінде Талакан 2 нысаны жарылғыш заттарды сынау және детонациялық жүйе компоненттерін әзірлеу үшін негізгі алаңдардың бірі болған. Мұнда ядролық технологиялардың әскери қолданылуына қатысты базалық эксперименттік рәсімдердің бөлігі болып табылатын имплозиялық процестерді модельдеу зерттеулері жүргізілген. Жоба аяқталғаннан кейін Иран мұндай бағыттардан бас тартқанын және бейбіт зерттеулерге назар аударғанын мәлімдеді. Халықаралық инспекциялар нысандағы белсенділіктің төмен деңгейін растады. Жаңа деректер инфрақұрылым өзгерістерін және құрылыс жұмыстарының техникалық сипатын зерттеп жүрген сарапшылардың қызығушылығын тудырды. Алайда жаңа нысандардың нақты мақсаты туралы ресми ақпарат әлі берілген жоқ.
Парчини кешені бұған дейін Израиль күштерінің шабуылдарына ұшыраған. Жергілікті деректерге сәйкес инфрақұрылымның бірқатар элементтері зақымданған және қалпына келтіру жұмыстарын талап еткен. Жаңа құрылыс зақымданған аймақтарды қалпына келтірумен байланысты болуы мүмкін, бірақ ресми түсініктемелердің жоқтығы қашықтан бақылау деректеріне сүйенуді талап етеді. Спутниктік суреттер көрінетін өзгерістерді бағалауға көмектеседі, бірақ оларды түсіндіру нысанның тарихи белсенділігімен салыстыруды қажет етеді. Сарапшылар анықталған құрылымдардың жоғары энергиялы сынақтарға арналған нысандарға сәйкес келетінін атап өтеді.
Сонымен қатар мамандар мұндай камераның салынуы әскери ядролық бағдарламаның қайта басталуын білдірмейтінін атап өтеді. Мұндай зерттеу инфрақұрылымының көптеген элементтері қосарлы мақсатта қолданылуы мүмкін және ядролық емес ғылыми зерттеулер үшін пайдаланылуы ықтимал. Дегенмен нысанның сипаты және оның шектеулі аймақта орналасуы халықаралық құрылымдарды орын алып жатқан өзгерістерге ерекше назар аударуға мәжбүрлейді. Жақын уақытта қосымша түсініктемелер мен құрылыстың ауқымына баға беру қажеттілігі туындайды. Жаңа мәліметтер Иран мен халықаралық ұйымдар арасындағы мониторинг пен өзара іс-қимылға әсер етуі мүмкін.
Жағдай жаңа ақпараттар мен спутниктік талдаулардың түсуіне қарай дамып келеді. Бақылаушылар нысанның болашақ қызмет бағытын анықтау үшін құрылыс динамикасын және инфрақұрылым өзгерістерін зерделеуде. Халықаралық ұйымдар процестерді бақылап, Ираннан жүргізіліп жатқан жұмыстардың сипаты жөнінде түсініктеме күтуде. Мәселе өңірлік қауіпсіздік пен халықаралық міндеттемелердің сақталуы тұрғысынан сарапшылардың назарында қалып отыр. Алдағы оқиғалар өңірлік тұрақтылыққа ықпалы тұрғысынан қосымша талдауды қажет етеді.
Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.