Тоқаев су тапшылығы қаупі мен жаһандық шешімдердің қажеттілігі туралы мәлімдеді

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Ашхабадта өткен халықаралық форумда су қауіпсіздігін Орталық Азия үшін негізгі сын-қатерлердің бірі ретінде атап өтті. Өз сөзінде ол Арал теңізінің ауыр жағдайын, Каспий теңізінің жедел тартылуын және трансшекаралық өзендерге байланысты тәуекелдердің артуын көрсетті. Оның айтуынша, су ресурстарының тапшылығы өңірдегі экономикаға, тұрақтылыққа және мемлекетаралық қатынастарға әсер етуі мүмкін факторға айналып отыр.

Мемлекет басшысы су мәселесінің жүйелі сипатқа ие екенін және оны бір елдің күшімен шешу мүмкін еместігін атап өтті. Ол су қауіпсіздігі өңірдің барлық мемлекеттерінің үйлестірілген іс-қимылын талап ететінін, өйткені су ресурстары ауыл шаруашылығымен, энергетикамен және әлеуметтік тұрақтылықпен тікелей байланысты екенін айтты. Осы контексте Тоқаев Аралды құтқару халықаралық қорының рөлін күшейту және оған кеңірек өкілеттіктер беру қажеттігін мәлімдеді.

Президент Каспий теңізі айналасындағы жағдайға да ерекше назар аударды. Оның айтуынша, су деңгейінің төмендеуі экожүйені сақтау мен одан әрі теріс салдардың алдын алуға бағытталған кешенді мемлекетаралық бағдарламаны әзірлеуді талап етеді. Ол Каспийді қорғау жағалаудағы елдердің ортақ міндетіне айналуы тиіс екенін, өйткені салдары бүкіл өңірдің экономикалық және экологиялық мүдделеріне әсер ететінін атап өтті.

Сөз барысында Тоқаев трансшекаралық өзендер мәселесін де көтеріп, су тапшылығы жағдайында олардың мемлекеттер арасындағы шиеленіс көзіне айналуы мүмкін екенін айтты. Ол су ресурстарын басқарудың келісілген тетіктерінің болмауы даулар қаупін арттырып, ұзақ мерзімді жоспарлауды қиындататынын атап өтті. Осыған байланысты президент су дипломатиясын және институционалдық өзара іс-қимылды дамыту қажеттігін мәлімдеді.

Негізгі ұсыныс ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымы құрылымында Халықаралық су ұйымын құру идеясы айтылды. Тоқаевтың сөзінше, қазіргі уақытта БҰҰ жүйесінде су мәселелерімен кешенді түрде айналысатын бірыңғай орталық жоқ. Ол мұндай тетіксіз климаттық және экологиялық проблемаларды талқылау бытыраңқы күйде қалып, орнықты шешімдер әзірлеуге мүмкіндік бермейтінін атап өтті.

Президент Қазақстан су мәселесін халықаралық үйлестіруді талап ететін жаһандық проблема ретінде қарастыратынын айтты. Оның пікірінше, су қауіпсіздігі тақырыбын халықаралық күн тәртібінің жеке деңгейіне шығару мемлекеттердің күш-жігерін жүйелеуге және қабылданатын шаралардың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

Осы бастаманың жалғасы ретінде Тоқаев сәуір айында Астанада өңірлік экологиялық саммит өткізу жоспарланып отырғанын хабарлады. Онда болашақ халықаралық су құрылымының параметрлері мен ықтимал ынтымақтастық форматтарын талқылау басталады деп күтілуде. Оның айтуынша, су мәселелерін шешуді кейінге қалдыру мүмкін емес, өйткені олардың салдары алдағы жылдары көрініс беріп, өңір елдерінің дамуының негізгі салаларына әсер етуі мүмкін.

Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.