Қазақстанда маусымнан бастап бірыңғай QR арқылы төлем мен аударым іске қосылады
2025 жылдың жазынан бастап Қазақстан төлем инфрақұрылымын цифрландыруда жаңа кезеңге өтеді. Ұлттық банк телефон нөмірі бойынша банкаралық аударым мен бірыңғай QR-код жүйесінің іске қосылатынын жариялады. Бұл QR-код азаматтарға қандай банк қосымшасын пайдаланса да, кез келген сауда нүктесінде төлем жасауға мүмкіндік береді. Жүйе күнделікті төлемдерді едәуір жеңілдетіп, қаржы нарығының барлық қатысушылары үшін тең мүмкіндік тудырады.
Жоба Ұлттық төлем корпорациясы арқылы Ұлттық банкпен бірлесіп іске асырылады. Маусым айында алғашқы кезеңге бес банк қосылады: Халық банк, Freedom Bank, Altyn Bank, RBK және Home Credit Bank. Бұл қаржы ұйымдары техникалық интеграцияны аяқтап, клиенттерге жаңа қызметтер ұсынуға дайын. Қалған банктер — Банк ЦентрКредит, Береке Банк, Нұрбанк және Forte Bank — жыл соңына дейін кезең-кезеңімен қосылады.
Ұлттық банк төрағасының кеңесшісі Бинұр Жалеловтың айтуынша, жүйе 2024 жылы сынақ форматында іске қосылған. Енді жоба толық көлемде масштабталады. Жыл соңына дейін барлық банктер қосылуы тиіс, ал 2026 жылдан бастап QR жүйесіне қатысу заң бойынша міндеттеледі.
Жүйенің екі негізгі функциясы бар. Біріншісі — әртүрлі банктер клиенттері арасында тек телефон нөмірі арқылы аударым жасау мүмкіндігі. Яғни, ИИН немесе шот нөмірін енгізудің қажеті жоқ. Екіншісі — кез келген терминалмен үйлесімді бірыңғай QR-код арқылы төлем жасау.
Ұлттық банк төрағасының орынбасары Берік Шолпанқұлов жүйенің қалай жұмыс істейтінін түсіндірді. Мысалы, дүкенде A банктің терминалы орнатылған болса, B банктің қосымшасымен төлем жасауға болады. Бұл бұрынғыдай тек бір банкпен шектелу мәселесін жояды.
Бірыңғай QR-код POS-терминалдарға тәуелділікті азайтады. Бұл әсіресе шағын және орта бизнеске тиімді, себебі терминал орнату мен қызмет көрсетуге кететін шығын азаяды.
Қызметтің бағасы туралы сұраққа Шолпанқұлов бұл — нарықтық мәселе екенін айтты. Тарифтер бәсекелестік арқылы реттеледі. Бүгінде банк пен финтех компаниялар арасындағы бәсекелестік комиссияларды төмендетіп жатыр. QR арқылы сауда төлемдерінде ғана комиссия жоғары. Мұнда интерчейндж және банктердің операциялық шығындары ескеріледі. Алайда, бұл комиссиялар да азаятыны күтіледі.
Тұтынушылардың мүддесі де ескерілген. Барлық операциялар шифрлау және екі факторлы аутентификация арқылы қорғалады. Аударым мерзімдері мен қайтару шарттары да бақылауда болады.
Ұлттық банк бұл цифрлық реформа мемлекет үшін басым бағыт екенін атап өтті. Бұл жоба соңғы жылдардағы реформалардың қисынды жалғасы — мемлекеттік төлемдерді қолма-қолсыз жүргізу, ИИН мен банк қызметтерін біріктіру, жедел аударымдар жүйесі — ел азаматтарының қаржылық күнделікті өмірін өзгерткен бастамалар қатарында.
Жоба толық іске асса, Қазақстан Орталық Азияда әмбебап QR-платеждер мен банкаралық P2P аударым жүйесі бар алғашқы елдердің бірі болады. Бұл тек азаматтарға ыңғайлылық қана емес, шалғай аймақтардағы қаржы қызметтерінің қолжетімділігін арттыру жолы.
Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.