АҚШ-та G7-ге балама ретінде «Core 5» форматын құру талқылануда

Дональд Трамп әкімшілігінде жетекші әлемдік державалардың өзара іс-қимылы үшін «Core 5» деген шартты атаумен жаңа халықаралық формат қалыптастыру мүмкіндігі қарастырылуда. Тұжырымдама АҚШ, Қытай, Ресей, Үндістан және Жапонияны қоса алғанда, жаһандық ықпалдың негізгі орталықтары ретінде қарастырылатын бес елді біріктіруді көздейді. Жаңа формат қазіргі G7 тобына ықтимал балама ретінде талқылануда, өйткені бастаманы қолдаушылардың пікірінше, ол әлемдік саясат пен экономикадағы күштердің қазіргі тепе-теңдігін көрсетпейді.

«Core 5» идеясы дәл осы мемлекеттердің жаһандық процестерге ықпал ету мүмкіндігі ең жоғары деген түсінікке негізделеді. Әңгіме ірі экономикасы, елеулі халқы, әскери әлеуеті және дербес сыртқы саясаты бар елдер туралы болып отыр. Ұсынылып отырған модель шеңберінде диалогты қатысушылардың тар шеңберіне шоғырландыру көзделеді, бұл тәсілді қолдаушылардың пікірінше, шешім қабылдау процесін жеңілдетіп, саяси келіспеушіліктер деңгейін төмендетуі мүмкін.

«Core 5» форматы ядролық қару мәселелерімен байланысты құрылым ретінде емес, әлемдік жүйенің өзегін біріктіру ретінде түсіндіріледі. Талқылауларда бұл терминнің саяси және экономикалық контексте қолданылатыны және елдердің негізгі күш орталықтары ретіндегі рөлін көрсететіні атап өтіледі. Жаңа тетік жаһандық қауіпсіздік, сауда, энергетика, технологиялық даму және халықаралық дағдарыстарды реттеу мәселелерін қарастыруы мүмкін деп болжанады.

Батыс экономикалары мен Жапонияны негізінен қамтитын G7-ден айырмашылығы, жаңа формат әртүрлі саяси жүйелер мен әлем аймақтарын білдіретін елдерді қамтиды. Бастамашылардың пікірінше, бұл диалогтың өкілділігін арттырып, батыс блогынан тыс маңызды рөл атқаратын мемлекеттердің мүдделерін ескеруге мүмкіндік береді. «Core 5» талқылауы жаһандық басқару архитектурасын қайта ойластыруға бағытталған кеңірек тәсілді көрсетеді.

Сонымен бірге, мұндай форматтың қандай институционалдық нысандарға ие болатыны және ол тұрақты кездесу алаңы ретінде рәсімделе ме, әлде бейресми консультациялармен шектеле ме, әзірге белгісіз. Сондай-ақ шешім қабылдау тетіктері мен қол жеткізілген келісімдердің міндеттілік деңгейі анықталмаған. Жеке мәселе ретінде болжамды бестікке кірмейтін елдердің реакциясы және қолданыстағы көпжақты құрылымдардың болашақ тағдыры қала береді.

Бастаманы талқылау дәстүрлі халықаралық форматтардың тиімділігінің төмендеуі жөніндегі жалғасып жатқан пікірталастар аясында өтуде. G7 сыншылары топтың шектеулі құрамын және өзгеріп жатқан әлемдік тәртіп жағдайында келісілген шешімдер әзірлеудің күрделілігін атап өтеді. «Core 5» құру ұсынысы ірі мемлекеттерге бағдарланған халықаралық өзара іс-қимылдың жаңа үлгілерін іздеу үрдісіне сәйкес келеді.

Қазіргі уақытта бастама талқылау сатысында қалып отыр және ресми шешім түрінде рәсімделмеген. Идеяның одан әрі дамуы саяси ахуалға, тартылған елдердің ұстанымына және жаңа форматтың практикалық орындылығын бағалауға байланысты болады.

Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.