Жабық есіктер мен жаңа айла: Нетаньяху тағы да сотта
Іс үш негізгі эпизодты қамтиды — «1000», «2000» және «4000». «1000» ісі Нетаньяху мен оның жұбайының бизнесмендерден сыйлық ретінде алған темекі, шампан және зергерлік бұйымдарға қатысты. Тергеу мәліметінше, премьер-министр бұл сыйақыларға жауап ретінде олардың мүдделерін лоббилеп, қызметтік өкілеттігін пайдаланған.
«2000» ісі Нетаньяхудың газетінің иесі Арнон Мозеспен жасырын келісіміне қатысты. Айыптаушылардың нұсқасы бойынша, ол басылымының қызметін шектеу арқылы өзінің саяси беделін оң бағытта көрсетуге уағдаласқан. Бұл әрекет БАҚ нарығына және қоғамдық пікірге жеке келісімдер арқылы әсер етуге талпыныс ретінде қарастырылуда.
Ең күрделі іс — «4000». Ол Bezeq компаниясына берілген мемлекеттік жеңілдіктермен байланысты. Тергеу мәліметінше, Bezeq иесі Шауль Эловичке тиесілі порталында Нетаньяхуға оң сипаттағы материалдар жариялау үшін үкіметтік деңгейде артықшылықтар берілген. Прокуратура бұл істі жоғары деңгейдегі жүйелі жемқорлықтың айқын мысалы деп санайды.
Нетаньяху барлық айыптауларды жоққа шығарып, процесті «саяси қуғын» және «мыстандарға қарсы аңшылық» деп атады. 2020 жылдан бері жалғасып келе жатқан сот процесі бірнеше рет кейінге қалдырылды, ал қорғау тарапы жиі премьер-министрдің «соғыс кезіндегі жұмыстарына» сілтеме жасайды.
Қорғау тобының негізгі тұлғасы — адвокат Амита Хадад. Ол жақында сот аптасына төрт отырыс өткізуді жоспарлап отырған кестені қысқартпаса, бүкіл қорғау тобы отставкаға кетуі мүмкін екенін айтты. Хададтың пікірінше, премьер-министр «соғыс кезінде елді басқарып отырып, бір мезетте сотта бола алмайды». Оппозиция мұны істі созу мақсатындағы «тактикалық айла» деп бағалайды.
Жыл басынан бері Хадад барлық үш істі жалғыз өзі жүргізіп келеді. Сарапшылардың пікірінше, қорғау жағы соғысты ресми сылтау ретінде пайдаланып, істі созуға тырысуда, бұған дейін тараптар бітімге келгеніне қарамастан.
Қысым тек Израиль ішінде ғана емес, сырттан да байқалуда. АҚШ Президенті Дональд Трамп, өзі де сот қысымында жүріп, Нетаньяхуға қатысты істі тоқтата тұруды ашық шақырды: «Қазір кім сигаралар туралы ойлап отыр?» — деді ол. Бұл мәлімдеме америкалық саясаткерлердің басқа елдердің сот ісіне араласуы жөнінде жаңа пікірталас туғызды.
Осы уақытта Кнессетте «Беннет заңы» талқылануда — ол соғыс кезінде премьер-министрге қатысты қылмыстық істерді уақытша тоқтату туралы бастама. Қолдаушылар мұны «басқарудың тұрақтылығын сақтау үшін қажет» десе, оппозиция сот тәуелсіздігіне қауіп деп санайды. Ұқсас бастамалар 2023 жылы жаппай наразылықтарға және конституциялық дағдарыс қаупіне әкелген болатын.
Нетаньяхуға қарсы сот ісі Израиль қоғамындағы ішкі бөлінудің символына айналды — атқарушы билікті күшейтуді қалайтындар мен сот тәуелсіздігін қорғайтындар арасындағы тартыс жалғасуда. Саяси қысым мен созбалаң әрекеттерге қарамастан, сот процесін соңына дейін жеткізуді көздеп отыр. Келесі отырыстар қараша айына белгіленген, ал прокурорлардың айтуынша, дәлелдерді қарау соңғы кезеңге жақындады.
Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.