Үндістан Инда су келісімін тоқтатып, Пәкістанды сусыз қалдырды

Үндістан 1960 жылы Пәкістанмен жасалған Инда су келісімінің күшін ресми түрде тоқтатты. Бұл шешім екі ел арасындағы шиеленістің күшеюі аясында қабылданды. Жағдай терактілер мен өзара айыптаулардан кейін ушықты. Енді Пәкістан негізгі су ресурстарынан айырылып қалуы мүмкін, бұл өңірдегі дағдарысты тереңдетіп, гуманитарлық апатқа алып келуі ықтимал.

Инда — Оңтүстік Азиядағы ең ірі өзендердің бірі және Пәкістан ауыл шаруашылығы мен ауыз су жүйесі үшін өмірлік маңызға ие. Келісім бойынша Пәкістан алты трансшекаралық өзеннен — соның ішінде Инда, Джелам және Ченабтан — су ағымының 80%-ына дейін алуға құқылы еді. Енді Нью-Дели бұл міндеттемелерді орындауды тоқтатты, себебі «қауіпсіздікке байланысты жаңа жағдайлар» туындады.

Бұл шешім 22 сәуірде Джамму мен Кашмирде болған теракттен кейін қабылданды, оның салдарынан 26 адам қаза тапты. Үндістан билігі бұл әрекетті Пәкістан аумағында әрекет ететін лаңкестік топтармен байланыстырды. Исламабад бұл айыптауларды дәлелсіз деп жоққа шығарды және оларды жанжалдың өршуіне бағытталған қадам деп бағалады.

Пәкістан Инда келісімінің тоқтатылуын ұлттық қауіпсіздікке төнген тікелей қатер деп мәлімдеді. Елдің Қауіпсіздік кеңесі Үндістанның судан айыру әрекетін агрессия деп санайтынын және ол әскери жауапқа ұласа алатынын ескертті. Сонымен қатар, Пәкістан Үндістанмен барлық сауданы тоқтатып, әуе кеңістігін жапты және дипломатиялық өкілдерін қайтарып алды.

Үндістан сонымен қатар 2021 жылы қол жеткізілген атысты тоқтату туралы келісімді де қайта қарастыратынын жариялады. Нью-Делидегі ресми тұлғалар егер бір тарап Үндістан мүддесіне қарсы әрекет ететін топтарды қолдай берсе, бейбіт келісімдер өзектілігін жоғалтады деп санайды.

Халықаралық қауымдастық екі ядролық держава арасындағы шиеленістің күшеюіне алаңдаушылық білдіруде. БҰҰ Қауіпсіздік кеңесі бұрын тараптарды сабыр сақтауға және шиеленісті бәсеңдетуге шақырған болатын. Алайда қазіргі қадамдар жанжалдың қарулы қақтығысқа ұласу қаупін арттырып отыр.

Тарихта Үндістан мен Пәкістан Кашмирге байланысты бірнеше рет соғысқан — 1947, 1965, 1971 және 1999 жылдары. Бұл қақтығыстардың әрқайсысы жаппай әскери іс-қимылдар мен көптеген құрбандарға алып келген. Соңғы жылдары дипломатиялық талпыныстарға қарамастан, шиеленіс әлі де сақталып келеді.

Климаттың өзгеруі мен ресурстар тапшылығы жағдайында су ағынын бақылау бұрынғыдан да маңызды. Инда келісімінің тоқтатылуы әсіресе суаруға тәуелді ауыл шаруашылық аймақтарындағы миллиондаған пәкістандыққа әсер етуі мүмкін. Ірі қалаларда ауыз су тапшылығы туындауы ықтимал, бұл ел ішінде наразылықты күшейтеді.

Халықаралық құқық сарапшылары Инда келісімін су ресурстары бойынша әлемдегі ең тұрақты келісімдердің бірі деп есептейтін. Оның тоқтатылуы басқа да ұқсас халықаралық келісімдерге қауіп төндіріп, қауіпті прецедент қалыптастыруы мүмкін.

Қазіргі уақытта Үндістан шектеулерінің қаншалықты кең болатыны белгісіз. Бұл жаңа су жобаларына ғана әсер ете ме, әлде қолданыстағы инфрақұрылымға да тарай ма — ол жағы әлі анықталмады. Исламабад халықаралық ұйымдарды араласуға және Пәкістанның суға қол жеткізу құқығын қорғауға шақыруда.

Жағдай күрделеніп отыр. Үндістанның келесі әрекеттері өңірде болжанбайтын салдарға алып келуі мүмкін. Екі ел де қатаң позиция ұстануда, ал дипломатиялық жолмен шешу мүмкіндігі әзірге белгісіз. Халықаралық делдалдар жанжалды ашық соғысқа жеткізбеу үшін консультациялар жүргізуде.

Сізде сенсация болуы мүмкін жаңалық бар ма?
Немесе өзіңізді редактор ретінде сынап көргіңіз келе ме?
altn.news сайтында бұл мүмкін!
Материалдарыңызды бөлісіңіз, пікіріңізді айтыңыз
және өзіңізді журналист немесе редактор ретінде сынап көріңіз.
Бұл өте оңай:
✅ Қосымшаны жүктеңіз:
      
      

✅ Сайтта тіркеліңіз.
✅ Жаңалықтарыңызды жасап, жариялаңыз.
Кім біледі, мүмкін сіздің материалыңыз келесі шулы тақырыпқа айналар!
altn.news сайтынан бүгін бастаңыз.

Редакция басқа көздерден алынған, жіберілген немесе алынған материалдардың мазмұны мен дұрыстығына жауапты емес. Мұндай материалдарды жариялау тек ақпараттық мақсаттарға арналған және олардың мазмұнын автоматты түрде растауды немесе мақұлдауды білдірмейді.

Енді сіз біздің жаңалықтарды тікелей WhatsApp арқылы ала аласыз! Осы танымал мессенджердегі арнамызға жазылыңыз және барлық оқиғалардан хабардар болыңыз!